ΓΕΝΕΥΗ – Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δημοσίευσε μια νέα θέση σχετικά με τις επιστροφές στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), η οποία προειδοποιεί ότι οι πολίτες της ΛΔΚ που διαφεύγουν από τη σύγκρουση, καθώς και όσοι βρίσκονται εκτός της χώρας και κατάγονται από την περιοχή που πλήττεται από τη σύγκρουση, ενδέχεται να χρειάζονται προσφυγική προστασία βάσει των διεθνών και περιφερειακών νομικών πλαισίων.
Η ασφάλεια και η ανθρωπιστική κατάσταση στη ΛΔΚ συνεχίζουν να επιδεινώνονται με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να εκτοπίζονται στις επαρχίες του Βόρειου και του Νότιου Kivu. Σχεδόν 80.000 άνθρωποι έχουν διαφύγει από τις ένοπλες συγκρούσεις προς γειτονικές χώρες, μεταξύ των οποίων περίπου 61.000 έχουν φτάσει στο Μπουρούντι από τον Ιανουάριο φέτος.
Σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμών συνεχίζονται στο εσωτερικό αυτών των επαρχιών. Σήμερα, μόνο 17.000 άνθρωποι περίπου παραμένουν σε καταυλισμούς για εκτοπισμένους, σχολεία και εκκλησίες γύρω από την Γκόμα, ενώ 414.000 άλλοι έχουν εκτοπιστεί κατά τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες, κατόπιν ενθάρρυνσης από τις de facto αρχές να επιστρέψουν στα χωριά καταγωγής τους.
Τουλάχιστον 209.000 άτομα από αυτές τις περιοχές έφτασαν αυθόρμητα στις περιοχές Masisi, Nyiragongo και Rutshuru, όπου οι βασικές υπηρεσίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην ξαφνική αυτή αύξηση του πληθυσμού.
Η ανατολική ΛΔΚ παραμένει μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο. Κοντά στο μέτωπο της σύγκρουσης, η σεξουαλική βία και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παραμένουν ανεξέλεγκτες, όπως και οι λεηλασίες και οι καταστροφές σπιτιών και επιχειρήσεων αμάχων. Τις δύο πρώτες εβδομάδες του Φεβρουαρίου, έγιναν καταγγελίες για 895 βιασμούς, δηλαδή κατά μέσο όρο 60 την ημέρα, με τα θύματα να παραπέμπονται σε ανθρωπιστικούς φορείς για την παροχή βοήθειας. Τα εκρηκτικά κατάλοιπα πολέμου θέτουν σε κίνδυνο τα παιδιά και τους αγρότες που προσπαθούν να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους. Η πρόσβαση των ανθρωπιστικών οργανώσεων σε πληθυσμούς που εκτοπίζονται παρεμποδίζεται από τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις, αφήνοντας πολλούς ευάλωτους ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε σωτήρια βοήθεια.
Δεδομένης της εκτεταμένης ανασφάλειας σε αυτές τις επαρχίες και τις γύρω περιοχές, πολλοί περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να χρειαστεί να διασχίσουν τα σύνορα για να βρουν προστασία και βοήθεια. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καλεί τα κράτη να καταγράφουν όλους τους αιτούντες άσυλο από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και να τους παρέχουν ταυτοποιητικά έγγραφα. Οι αιτήσεις ασύλου θα πρέπει να διεκπεραιώνονται μέσα από δίκαιες, διαφανείς και αποτελεσματικές διαδικασίες, καταφεύγοντας, κατά περίπτωση, στον «εκ πρώτης όψεως» (prima facie) καθορισμό του καθεστώτος του πρόσφυγα, σύμφωνα με το διεθνές και περιφερειακό προσφυγικό δίκαιο και άλλα σχετικά νομικά πρότυπα.
Για τους πολίτες της ΛΔΚ που βρίσκονται εκτός της χώρας και εξετάζουν το ενδεχόμενο εθελούσιας επιστροφής στην ανατολική ΛΔΚ, η Ύπατη Αρμοστεία τονίζει πόσο σημαντική είναι η καλά τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων. Τα άτομα θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε επικαιροποιημένες και λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια, τη διακυβέρνηση και τα μέσα διαβίωσης στους τόπους καταγωγής τους, ώστε να μπορούν να κάνουν πλήρως ενημερωμένες επιλογές σχετικά με την επιστροφή τους.
Υπάρχουν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο πρόσφυγες από τη ΛΔΚ σε όλη την Αφρική, κυρίως σε γειτονικές χώρες που έχουν μακρά ιστορία παροχής προστασίας και βοήθειας. Ενθαρρύνουμε τις χώρες αυτές να συνεχίσουν να τηρούν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το προσφυγικό δίκαιο και την ανθρωπιστική τους δέσμευση και καλούμε τη διεθνή κοινότητα να ενισχύσει τη στήριξη των χωρών υποδοχής για την παροχή προστασίας και βοήθειας στους πρόσφυγες από τη ΛΔΚ.
